ŞİFALI BİTKİLER KISACA TANIMLARI

ŞİFALI BİTKİLER KISACA TANIMLARI VE FAFDALARI
Abdestbozanotu (pimpinella saxisfrage) : Gülgillerden; siyah ve yeşil boyaçıkartılan bir bitkidir. Rutubetli yerlerde yetişir. Boyu 70 santimetrekadardır. Kökü akıcıdır.
Faydası : Mideyi kuvvetlendirir. Göğüs ağrılarını dindirir. Ateşi düşürür.Boğmaca, öksürük ve baş ağrılarını keser. Vücuda dinçlik verir. Balgam ve tersöker. Burun kanamalarını keser. Bademcik şişlerini indirir. Mide yanması vebağırsak gazlarını giderir. Çıbanın olgunlaşmasına yardım eder.Acıağaç (kuvasya ağacı) : Sedefotugillerden; 2-3 metre boyunda küçük birbitkidir. İnce kabuklarının üzerinde sarı benekler vardır. Çiçekleri kırmızıdır.Sıcak ülkelerde yetişir. Bu ülkelerde acı ağaç kabuklarından yapılan kaplardansu içenlerin kuvvetleneceğine inanılır. Hekimlikte ; kökü, kabuğu ve odunukullanılır. Etkili maddesi "Quassine"dir. Çok acıdır.Faydası : İştah açar, hazmı kolaylaştırır. Ateşi düşürür. Tükürük ifrazatınıarttırır. Mide, bağırsak, karaciğer ve böbreklerin çalışmasını düzenler. Böbreksancılarını keser, taşların düşürülmesine yardımcı olur. Bağırsak kurtlarınıdöker. Kanamaları durdurur. Haşarat kaçırıcı olarak da kullanılır. Fazlakullanılacak olursa; baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma yapar.Acıbakla (termiye) : Baklagillerden; otsu bir bitkidir. Acı taneleri kullanılır.Faydası : Besleyicidir. İdrar söktürür ve idrar yollarını temizler. Böbrekiltihabını giderir. Böbrek taş ve kumlarının düşürülmesine yardımcı olur. Başağrılarını dindidir. Romatizma, lumbago ve siyatik ağrılarını keser. Albüminmiktarını düşürür. Vücutta biriken tuzu atar.Acıçiğdem (güzçiğdemi) : Zambakgillerden; sonbahar aylarında çiçek açan, morrenkli, zehirli bir bitkidir. Rutubetli yerlerde yetişir. Hekimlikte haricenkullanılır.Faydası : Romatizma ve nikris tedavisinde kullanılır. Ancak zehirli olduğundandikkatli olmak gerekir.Adaçayı (salvia officinalis) : Ballıbabagillerden; özellikle Akdeniz bölgesindeyetişen ıtırlı bir bitkidir. Menekşeye benzeyen çiçekleri haziran, temmuzaylarında açar. Yaprakları uzun, kenarları tırtıllı, beyazımsı yeşil renktedir.Hafif kafuru kokusu vardır. Çiçek açtığı zaman toplanıp, kurutulur.Faydası : Mide va bağırsak gazlarını giderir. Mide bulantısını keser. Hazımsisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Boğaz, bademcik ve dişeti iltihaplarınıgiderir. Göğsü yumuşatır. Astımdaki sıkıntıları geçirir. İdrar ve ter söktürür.Banyo suyuna katılıp yıkanılırsa; zindelik verir. Günde, 3 kahve fincanındanfazla içilmemelidir.Adamotu (köpekotu) : Patlıcangillerden; geniş yapraklı, fena kokulu birbitkidir. Kökü, insan şeklini andırır. Bilhassa Antalya çevresinde yetişir.İçeriğinde "Hyoscyamine", "Hyoseine" ve "Atropine" vardır.Faydası : Şehvet artırıcıdır.Adasoğanı (scille) : Zambakgillerden, bir çeşit bitkidir. Yaprakları uzun şeritşeklindedir. Çiçekleri; yeşil ve beyaz damarlıdır. 2 kilogram kadar olan soğankısmı, yapraklarının altındadır. Acı ve zehirlidir. 7,5 gram adasoğanıöldürebilir. İçeriğinde "Scillarena glikozidi" vardır. Tazeyken kullanılmaz.Aksi halde zehirlenme ve kusmalara yol açar. Soğanın etli olan orta kısmıdilimlenerek kurutulur. Sonra dövülüp toz haline getirilir. Ev ilaçlarında çokdikkatli kullanılması gerekir.Faydası : İdrar söktürür. Kalp hastalarında vücuda biriken suyu boşaltır.Azotemi'yi azaltır. Böbrek hastalarının kullanmaması gerekir. Uzun sürekullanılacak olursa "Albüminüri" yapar.Ağaçkavunu (utruç) : Turunçgillerden; yaprakları mavimsi pembe bir ağaçtır.Meyvesi; buruşuk kabuklu iri limona benzer.Faydası : Ferahlatıcı, serinletici ve kabızlık gidericidir.Ahlat (yaban armudu) : Gülgillerden; kendi kendine yetişen ve üzerine armutaşılanan bir ağaçtır. Yemişi iyice olgunlaştıktan sonra yenir.Faydası : Meyveleri, ishal keser. Zehirli hayvan sokmalarında da filizleridövülüp, konur.Ahududu (ağaççileği) : Gülgillerden; böğürtlen gibi çalı halinde, dikenli birbitkidir. Kümeler halindedir. Kendiliğinden yetişir. Meyvesi duta benzer.Sarımtırak kırmızı portakal renginde, sulu ve güzel kokuludur. Meyvesi toplanıp,kurutulur. Reçel, şurup ve likör yapılır. Meyve olarak da yenir.Faydası : Kanı temizler, vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını sağlar.Terletir ve idrar söktürür. Kabızlığı giderir. Vücuda dinçlik verir. Romatizma,mafsal kireçlenmesi, nikris, boğaz, bademcik ve göz iltihaplarında kullanılır.Kansızlık ve veremde çok iyi bir gıdadır. Ateş'i düşürür. Üre ve şekerhastalarına da faydalıdır. Mideülseri olanların kullanmamaları gerekir.Akasya (salkımağacı) : Baklagillerden; bir çeşit süs ve gölge ağacıdır. Salkımçiçekli ve küçük yapraklıdır. Çiçekleri güzel kokar. Çiçekleri kullanılır.Faydası : Nefes darlığını giderir. Astımın şikayetlerini giderir.Akdiken (geyikdikeni) : Cehrigiller familyasından; 3-5 metre boyunda birbitkidir. Meyveleri; siyah ve etkilidir. Hekimlikte; meyvelerinden yapılan şurup"Sirop de Nerprun" kullanılır. Ev ilaçlarında; kök ve kabuklarındanyararlanılır.Faydası : 20 tane meyve yenecek olursa, şiddetli müshil tesiri gösterir vekabızlığı giderir. Kaşıntıları da keser. Ancak, belirtilen miktardan fazlakullanılmamalıdır. Aksi halde, şiddetli karın ağrılarına sebep olur.Akhuşağacı (kayınağacı) : Kayıngillerden; nemli topraklarda yetişen bir ağaçtır.Meyveleri küçüktür. Yaprakları ilkbahar aylarında toplanıp kurutulur.Faydası : İdrar söktürür. Vücutta biriken suyu boşaltır. Böbreklerin düzenliçalışmasını sağlar. Şişmanlamayı önler. Romatizma ağrılarını dinlendirir. Ayakkokularını keser. Saçları gürleştirir, kepekleri yok eder. Cilt hastalıklarınıtedavi eder. Kalp kifayetsizliğinin sebep olduğu idrar tutukluğunu giderir.Vücutta biriken tuzu atar. Üremi ve albüminde faydalıdır.Alıç (ekşimuşmula) : Gülgillerden; kırlarda yabani olarak yetişen bir ağaçtır.Meyveleri; küçük muşmulaya benzer, kırmızı renklidir. Tadı mayhoştur. Hekimliktemeyvesi kullanılır.Faydası : Asabi çarpıntıları giderir. Sinir bozukluğunu geçirir. Yüksektansiyonu düşürür. Aritmide kullanılır. Uykusuzluğu giderir. Kalbikuvvetlendirir. Damar sertliği ve göğüs nezlesinde faydalıdır.Altınbaşakotu (solidago officinalis) : İdrar tutukluğu, albümin, nefrit, üremive sistit tedavisinde kullanılan bir çeşit bitkidir.Faydası : Asabi çarpıntıları giderir. Sinir bozukluğunu geçirir. Yüksektansiyonu düşürür. Aritmide kullanılır. Uykusuzluğu giderir. Kalbikuvvetlendirir. Damar sertliği ve göğüs nezlesinde faydalıdır.Altınkökü (ipeka) : Güney Amerika'da yetişen bir bitkidir.Faydası : Az miktarda kullanıldığı takdirde tatlandırıcıdır. Yüksek dozlardakullanılırsa kusturur, ishal yapar. Müzmin bronşitte ifrazatı artırır.Amberkabuğu (croton elutheria) : Antil adalarında yetişen "liquidamber/sığlaağacı" denilen ağacın kabuğudur. Kabukların dışı kahverengiye yakın gri; içi isesarıdır. Yandığı zaman hoş bir koku verir.Faydası : Dizanteri ve ishali keser. Hazım bozukluklarını giderir. Kansızlıktafaydalıdır. Anne sütünü artırır.Amberbaris (kadıntuzluğu) : Yabani, çalı şeklinde, sarı çiçekli bir ağaçtır.Kökü acıdır. Yaprakları ve yemişi tatlıdır. Seyrek ormanlarda bulunur. Boyu 2-3metre arasındadır. Meyvelerinde bol miktarda C vitamini vardır. Meyveleri,kabukları ve kökü kullanılır.Faydası : Karaciğer ve safra kesesi hastalıklarını iyileştirir. Ateşi düşürür.Hazım bozukluklarını giderir. Bağırsak iltihaplarını tedavi eder. Öksürüğükeser. Mideyi kuvvetlendirir. İştah açar. Ağız yaralarını iyileştirir. Kandolaşımını düzenler. Yüksek tansiyonu düşürür. Siyatik, romatizma ve eklemağrılarını giderir.Anason (anis):Vatanı Asya'dır. Maydanozgillerden; yarım metre kadaryükseklikte bir bitkidir. Yaprakları yuvarlak ve böbrek şeklindedir. Çiçekleribeyazdır; meyveleri küçüktür. Meyvelerinde "Anethol" vardır. Kokucu ve yakıcılezzettedir. Temmuz ve ağustos aylarında toplanır.Faydası : Hazmı kolaylaştırır. İştahsızlığı ve yemeklere karşı duyulantiksintiyi giderir. Mide ve bağırsak gazlarını söktürür. İdrarı artırır.Kusmaları ve ishali keser. Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar. Ancak,aybaşı kanamaları ve hamilelik döneminde kullanılmaz. Anne sütünü artırır.Sinirleri yatıştırır. Migren ağrılarını keser. Beyin yorgunluğunu giderir. Uykuverir. Kalbi kuvvetlendirir. Kan dolaşımının düzenli olmasını sağlar. Cinselarzuları kamçılar. Astım, nefes darlığı ve bronşitte görülen şikayetlerigiderir. Öksürüğü keser. Yaşlılarda meme sarkmasını önler. Fazla miktardakullanıldığı zaman uyuşukluk verir.Andızotu (atgözü) : Bileşikgillerden; nemli yerlerde yetişen, 1 metre kadar sapıolan, bir çeşit ottur. Yaprakları büyük, yumuşak ve yuvarlaktır. Çiçekleri sarırenkte olup, acı ve kokuludur. Kökü kalındır. Meyveleri küçük fıstık kozalağınabenzer.Faydası : Mideyi kuvvetlendirir. Balgam söker. Mikropları öldürür. Vücuttabiriken tuzu atar. Üremi, nefrit, sistit, idrar yolları hastalıkarındafaydalıdır. Nefes darlığını giderir. Karaciğer hastalıklarını tedavi eder.Kaşıntıları keser. Fazla kullanıldığı zaman mide bulantısı yapar.Antep fıstığı (şam fıstığı) : Antepfıstığıgiller familyasındandır; Gaziantephavalisinde yetiştirilen, 5-10 metre yüksekliğinde bir ağaç ve bunun meyvesidir.İçeriğinde sabit yağ, sakkaroz ve proteinli maddeler vardır.Faydası : Vücudun gelişmesini sağlar. Bedeni ve zihni gücü arttırır. Cinselistekleri kamçılar. Böbrek ve safra kesesi ağrılarını hafifletir. Göğsüyumuşatır, öksürük söktürür.Ararot (maranta nişastası) : Sıcak iklimlerde yetişen "Maranta" adlı kamıştanveya ona benzer başka bitkilerin köklerinden çıkarılan beyaz bir tozdur.Nişastadan daha incedir. Kokusu ve tadı yoktur.Faydası : Çocuk maması yapmakta kullanılır. Süt çocuklarına ve nekahat dönemihastalarına verilir. Hastalıklardan sonra görülen halsizlikleri giderir.Ardıç (ephel) : Kozalaklılardan 2-5 metre boyunda bir ağaçtır. Yaprakları ince,uzun, sivri ve güzel kokuludur. Meyveleri; siyah, parlak kozalak şeklindedir.Bunlara ardıç tohumu da denilir. Kasım ve aralık aylarında toplanıp kurutulur.Bir çok türü vardır.Faydası : Kandaki şeker miktarını düşürür. Pankreasın normal çalışmasını sağlar.Nekahat devresinin çabuk atlatılmasında yardımcı olur. Vücuda dinçlik verir.Böbrekleri, mesaneyi ve idrar yollarını temizler. Ter ve idrarsöktürür. Vücutta biriken suyu boşaltır. Soğuk algınlığı, romatizma, damarsertliği ve nikriste de faydalıdır. Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser.Aybaşı ağrılarını dindirir. Böbreklerinde iltihap olanlar kullanamaz. Tavsiyeedilen miktarı da aşmamalıdır.Ardıçkatranı ağacı (katran ardıcı) : 1 metre kadar yükseklikte; yuvarlak kırmızımeyveleri olan bir ağaçtır. Meyveleri ardıç meyvelerinden daha büyüktür. Odununkapalı ocaklarda yakılmasından (Kuru distilasyon) ardıçkatranı denilen bir maddeçıkarılır.Faydası : Kadyağı; ergenlik, egzama, saçkıran, kellik, uyuz ve sedefhastalığında kullanılır.Armut (pirus communis) : Gülgillerden; çiçekleri beyaz bir ağacın meyvesidir.Armut; suluca yumuşak tatlı ve küçük çekirdeklidir. Rengi sarı ile yeşilarasında değişir. Ankara, Mustabey, Çengel, Kumla, Bey olmak üzere birçok çeşidivardır.Faydası : Böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar. İdrarı bollaştırır. Böbrek kumve taşlarının dökülmesine yardım eder. Yüksek tansiyonu düşürür. Kanı temizlerbütün salgı bezlerinin normal çalışmasını sağlar. Kansızlığı giderir, kabızlığıönler. Sinirleri yatıştırır. Zihni yorgunluğu giderir. Susuzluğu keser. Tükürükifrazatını artırır. Hamilelerin kusmalarını azaltır. Hazımsızlığı giderir.Mafsal kireçlenmesi, nikris ve romatizmada faydalıdır. Şeker hastaları dayiyebilir. Midesi zayıf olanların kompostosunu içmeleri tavsiye edilir.Yemeklerden önce yenecek olursa daha faydalı olur.Arpa (hordeum vulgare) : Buğdaygillerden; taneleri ekmek ve bira yapmaktakullanılan bir bitkidir. Hayvan yemi olarak da verilir. Nişastası boldur.Kavrulup kahveye de karıştırılır.Faydası : İdrar söktürür. Mesane ve idrar yollarındaki iltihapları temizler.Böbrek ve kum taşlarının dökülmesine yardım eder. Prostat büyümesini önler.Asabi kusmaları durdurur. Boğaz ve yarımbaş ağrılarını dindirir. Dililtihaplarını giderir. Temriye ve mayasılda haricen kullanılır.Aslanağzı (kurtağzı): Aslanağzıgiller familyasından; türlü renkte, güzel birbitkidir. Kokusuzdur. Daha ziyade süs bitkisi olarak kullanılır.Faydası : Balgam söktürür. Bronşit'te rahatlık verir.Aslanyağı (leontopidium alpinium) : Bileşikgiller familyasından; Alp dağlarınınyüksek tepelerindeki kireçli topraklarda yetişen bir bitkidir. Çiçekleri yıldızşeklindedir. Ağustos ayında toplanıp kurutulur.Faydası : Çocuklarda görülen ishalleri keser.Aslandişi (karahindiba) : Bileşikgiller familyasından; yol kenarında, çayır vehendeklerde yetişen bir çeşit bitkidir. Yaprakları rozet şeklindedir. Çiçeklerisarıdır. Taze yaprakları salata olarak da yenilebilir. Kökünde; Torexacin,levulin, inulin ve şeker vardır. Yaprakları ilkbahar; kökleri ise, sonbaharaylarında toplanıp, kurutulur.Faydası : İdrar söktürür. Mesane ve kalınbağırsak iltihaplarını giderir. Göğsüyumuşatır, öksürüğü keser. Balgamlı ishalleri keser. Karaciğer şişkinliğiniindirir. Böbrek ve safra taşlarını düşürür. Sarılıkta faydalıdır. Anne sütünüartırır. Taze sürgünleri kırıldığı zaman akan sütü de dişleri temizler. Öğütülenkökü, kahveye katılır.Aslankuyruğu (yerpırasası) : Ballıbabagillerden; bir çeşit bitkidir.Faydası : Ateşi düşürür ve terletir. Vücuda rahatlık verirAslanpençesi (alchemila vulgaris) : Gülgillerden; çayırlarda, ormanlarda yetişenve türlü çeşitleri olan bir yabani bitkidir. 5-7 parçalı olan yapraklarıbüyüktür. Kökü geniştir. Çiçekleri; ufak yıldız şeklinde olup, yeşilimtıraktır.Mart-Temmuz ayları arasında toplanıp, kurutulur.Faydası : Ateş düşürür. Vücuda kuvvet verir. Yarımbaş ağrılarını keser. Annesütünü artırır.Asma (vitis) :Asmagiller familyasından tırmanıcı, uzun ömürlü, ağaçsı birbitkidir. Mayıs-Haziran ayları arasında çiçek açar. Gövdesi üzerindeki kabuklarzamanla esmerleşip şeritler halinde dökülür. Çiçekleri küçük, yeşilimsirenktedir. Yapraklarının taban kısmı kalp şeklindedir. Kenarları dişli ve ucusivridir. Üst yüzleri tüysüz, alt yüzleri ise tüylüdür. Meyvelerine üzüm denir.Kuru veya yaş olarak yenir.Faydası : Yaprakları ile yapılan ilaçlar kanamayı durdurur. Vücuda kuvvet verir.Sarılığı keser. İshali durdurur.Atkestanesi (hindkestanesi) : Atkestanegiller familyasından; süs olarakyetiştirilen iri bir gölge ağacıdır. Nisan-Temmuz aylarında çiçek açar.Meyveleri kestaneye benzer. İçinde nişasta, saponin ve yağ vardır.Faydası : Kabuklarından yapılan ilaçlar ateşi düşürür. Vücuda kuvvet verir.Tohumları ise romatizma ve mafsal ağrılarını giderir. Varis flebit ve basurmemelerinin tedavisinde ve deri çatlaklarını gidermekte kullanılır.Atkuyruğu (zemberekotu) : Atkuyruğugillerden; kök sapı ömürlü olan, nemliyerlerde yetişen bir bitkidir.Faydası : İdrar tutukluğunu giderir. İdrarı artırır. Böbrek taşlarınındüşürülmesinde yardımcı olur. İdrar torbasındaki iltihabı giderir. Kan işemeyikeser. Albümin miktarını düşürür. Zatülcenp ve karaciğer hastalıklarınıntedavisinde kullanılır. Nikris ve romatizmanın şikayetlerini giderir. Tavsiyeedilen miktardan fazla kullanılmamalıdır.Ayçiçeği (gündöndü) : Bileşikgillerden; büyük çiçekli bir bitkidir. Çiçekleritabak şeklindedir. Rengi sarıdır. Tohumlarından yağ çıkarılır.Faydası : Yağı, damar sertliğini giderir. Kurdeşen'in sebep olduğu kaşıntılarıgiderir. Esansı verem tedavisinde kullanılır. Kolestrol miktarını düşürür.Cinsel arzuları kamçılar. Bedeni ve zihni yorgunluğu giderir. Kalp, sinirhastalıkları ve iktidarsızlığı önler.Ayıüzümü (itüzümü) : Fundagillerden; küçük taneler halinde kırmızı renkliyemişleri olan, tüylü bir bitkidir.1-3 metre yüksekliğindedir. Her mevsimdeyaprakları vardır. Makilerde bulunur. Dalları kırmızımtırak kahverengidir.Yaprakları şimşir yapraklarına benzer. İçinde Hydrochinone vardır. Sonbaharaylarında toplanıp kurutulur. Çiçekleri pembe salkımlar halindedir. Evilaçlarında yaprakları kullanılır.Faydası : Kuvvet verir. İshali keser. İdrar yollarını temizler. İdrar söktürür.Ateşi düşürür. İdrar yollarındaki taşların düşmesine yardım eder. Prostatbüyümesinden kaynaklanan şikayetleri giderir.Aylandız (kokarağaç) : Sedefotugillerden; bir çeşit süs ağacıdır. Çiçekleri uzunsalkım şeklindedir. Kokusu keskindir. Meyveleri sonbaharda dökülmeden öncekızarır.Faydası : Bağırsak solucanlarını düşürür.Aynısefa (gecesefası) : Bileşikgillerden çiçekleri güzel, sarı renkli birbitkidir.Faydası : İdrar söktürür. Terletir. Aybaşı kanını söktürür ve aybaşıkanamalarının normal olmasını sağlar. İştah arttırır. Nikris ve sıracada dafaydalıdır.Ayrıkotu (ayrıkkökü) : Buğdaygillerden yabani bir bitkidir. Sarımtırak beyazrenkteki kökü kullanılır. İlkbahar ve sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur.Mekkeayrığı denilen çeşidi de, ayrıkotunun özelliklerini taşır. Domuz ayrığıise, zararlıdır.Faydası : İdrar söktürür. Böbrek ve mesane taşlarının düşürülmesinde yardımcıolur. Buralardaki iltihapları da giderir. Albümini atar. Nefrit ve nikriste defaydalıdır.Ayva (sefercel) : Gülgillerden çiçekleri iri ve pembe renkli; yapraklarının altıtüylü, orta yükseklikteki bir ağacın meyvesidir. Ayva; limondan büyük, sarırenkte, tüylü, mayhoş, dokusu sertçe ve ufak çekirdekli bir meyvedir. Vitaminiboldur. Çiğ yenilmesi tavsiye edilmez. Komposto veya jöle yapılarak veya küldepişirildikten sonra yenmesi uygundur.Faydası : İshal ve dizanteriyi keser. Mide ve bağırsakları kuvvetlendirir. İncebağırsak iltihabını giderir. Kanı temizler. Karaciğer tembelliğini giderir.Safra akışını sağlar. Çarpıntıyı dindirir. Kadınlarda görülen beyaz akıntıyıkeser. Bronşit, müzmin öksürük ve veremde faydalıdır. Ağızdan su gelmesini vekan kusmayı önler. Vücudun gelişmesine yardım eder. Merhem yapılarakkullanıldığı takdirde; el ayak ve meme ucu çatlaklarını, yüz ve boyunkırışıklıklarını giderir. Egzama kaşıntılarını ve basur memelerinin doğurduğuşikayetleri giderir. Kabızlık çekenler ve tansiyonu yüksek olanlar yememelidir.B Badem (prunus amygdalus) : Gülgillerden bir çeşit ağacın yemişidir. Meyvesiancak çağla halindeyken yenir. Olgunlaştıktan sonra, sert kabukla kaplı olan içiyenir. Hekimlikte kullanılan kısmı da burasıdır. Başlıca 2 çeşidi vardır. -- Acıbadem- TatlıbademFaydası : Badem, bedeni ve zihni yorgunluğu giderir. Hamilelerin zayıfdüşmemesini sağlar. Sütle içilirse mideyi kuvvetlendirir. Kabızlığı giderir.Nekahat devresini kısaltır. Böbrek mesane ve tenasül yollarındaki iltihaplarıgiderir. Baş ağrısı, karaciğer ve böbrek ağrılarını hafifletir. Bronşit, boğazağrısı, anjin, boğaz yanması ve akciğer hastalıklarında faydalıdır. Bademyağıkabızlığı giderir. Egzama ve kaşıntıların verdiği rahatsızlıkları azaltır.Böbrek ve mesane taşlarının düşürülmesine yardım eder. Kulak ağrılarınıdindirir. Yumurtayla karıştırılıp da, basur memelerine sürülecek olursa, ağrı veyanmaları giderir.Bakla (ful) : Baklagillerden hazmı kolay ve besleyici bir bitkidir. Evilaçlarında çiçekleri kullanılır. Bir çeşidi olan acıbakla ise, acı ve otsu birbitkidir.Faydası : İdrar yollarını temizler. Böbrek ağrılarını dindirir. Böbrekiltihaplarını giderir. Böbrek kum ve taşlarının düşürülmesine yardımcı olur.Lumbago, romatizma, siyatik ve dolama şikayetlerini giderir.Baldıran (ağuotu) : Maydanozgillerden nemli yerlerde yetişen 1-2 metre boyundazehirli bir bitkidir. Gövdesi kalındır. Saplarının alt kısmı erguvani renktedir.Yeprakları büyük, çiçekleri yayvan ve küçüktür. Terkibinde coniine vardır. Büyükbaldıran ve küçük baldıran olmak üzere 2 çeşidi vardır. Ev ilaçlarındakullanılmaz.Faydası : Hekimlikte ağrı giderici ve spazm giderici olarak, siyatik, tetanoz,epilepsi, trilemnius nevraljisi ve kore hastalığının tedavisinde kullanılır.Baldırıkara (fujer) : Eğreltiotugillerden; nemli yerlerde yetişen otsu birbitkidir. Yaprakları at yelesini andırır. Yurdumuzun hemen hemen her yerindeyetişir.Faydası : Grip ve soğukalgınlığında hastayı rahatlatır. Balgam söktürür. Mideağrılarını keser. Böbrek kumlarının dökülmesini sağlar. Derideki şişlikleriindirir. Saç dökülmesini önler. Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar.Diğer ilaçlara da tat verici olarak kullanılır.Balıkotu (hablülhilal) : Cava'da ve Malabar'da yetişen ve zehirli meyvesiylebalıkları sersemleterek yakalamaya yarayan zehirli bir bitkidir. 50 santimboyundadır. Dalları yeşil ve tüylüdür. İlaç olarak yaprak ve çiçekleri kullanır.Faydası : Terletir, idrar söktürür. Vücudu rahatlatır. Had bronşit ve nezlede,bütün bulaşıcı hastalıklarda kullanılırBallıbaba (laminum) : Ballıbabagiller familyasından bir çeşit bitkidir. Benekliballıbaba ve arıların çok sevdiği ak ballıbaba gibi türleri vardır.Faydası : Kabakulak, mayasıl ve kanlı basurda faydalıdır.Bamya (hibiscus esculentus) : Ebegümecigiller familyasından; yaprakları asmayaprağına benzeyen, meyvesi beş bölmeli, tohumları yuvarlak ve yeşilimtrak grirenkte, sebze olarak yenen bir bitkidir. Amasya, Balıkesir bamyası gibiçeşitleri vardır.Faydası : Kabızlığı giderir. Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar.Banotu (konca) : Patlıcangiller familyasından; yol kenarlarında, gölgelikyerlerde yetişen, 80 santimetre kadar boyunda uyuşturucu ve zehirli birbitkidir. Açık yeşil renktedir. Her tarafında beyaz, uzun tüyler vardır.Çiçekleri sarımtırak, kırmızımsı mor renktedir. Meyvesinin içinde yüzlercetohumu vardır. Ev ilaçlarında kullanılması tavsiye edilmez.Faydası : Teskin edicidir. Titreme ve çarpıntıyı giderir. Uykuyu kaçırır. Keyifverir. Beyin hastalıkları, kore hastalığı ve nikriste faydalıdırBasurotu (küçükkırlangıçotu) : Düğünçiçeğigiller familyasından; ilkbahardaçalılıklar arasında yetişen küçük bir bitkidir. Yaprakları üç parçalıdır.Yeşilimtıraktır. Yumruları yapraklarının arasındadır. Kökü küçüktür. Çiçeklerialtın sarısı rengindedir. Sabahları açar, akşamları kapanırlar. Ev ilaçlarındakökleri kullanılır.Faydası : Basur memelerinden doğan şikayetleri giderirler.Behmen (kavzakökü) : Turp'a benzer, otsu bir bitkidir. 20 Ocak ile 20 Şubatarasında çiçek açar. Çiçeğinin rengine göre kızılbehmen ve akbehmen adında ikitürü vardır.Faydası : Basur memelerinden doğan şikayetleri giderir.Bergamot (citrus bergamia) : Sedefotugiller familyasından bir çeşit narenciyetürüdür. Meyvesinin kabuklarından güzel kokulu bir esans yapılır. Dalları seyrekve kısa dikenlidir. Meyvesi armut şeklinde, sarımtırak yeşil veya altın sarısırengindedir. 8-10 dilimi vardır. Bergamot meyvasından çıkarılan esansyeşilimtırak veya sarımtırak yeşil renktedir. Acı fakat hoş kokuludur.Faydası : Koku vermesi için bazı ilaçlara ve çaya karıştırılır. Reçeli deyapılır.Besbase (macis) : Hindistancevizi çekirdeğini örten özlü zardır. İçeriğindeesans ve yağ vardır.faydası : Teskin edici iştah açıcı ve vücudu kuvvetlendiricidir. Tavsiye edilenmilktarı aşmamalıdır Aksi halde zehirlenme belirtileri görülebilir.Beşparmakotu (kazotu) : Gülgillerden; yol kenarında ve çayırlarda yetişen 40-70santimetre boyunda yabani bir bitkidir. Yaprakları beşparmak şeklindedir. Rozetebenzer. Gümüşi renktedir. Uzun saplı çiçekleri, yaprakların arasından çıkar.Altın sarısı rengindedir. Yaprak ve kökleri Temmuz, Ağustos aylarında toplanıpkurutulur.Faydası : İshali keser. Mide rahatsızlıklarını giderir. Vücuda kuvvet verir.Bademcik ve boğaz ağrılarını giderir. Diş ağrılarını dindirir. Diş etlerinikuvvetlendirir. Yüz lekelerini giderir ve cildi yumuşatır.Bezelye (pisum) : Baklagillerden tırmanıcı bir bitki ve onun tohumudur.Faydası : Kabızlığı giderir. Kan yapar. Kan kanserine karşı korurBiber (filfil) : Patlıcangillerden; taze iken yeşil ve çoğu acı olan meyvesi;sebze ve baharat olarak kullanılır. Bol miktarda C vitamini vardır. Acı vetatlı, yeşil ve kırmızı çeşitleri vardır.Faydası : Kırmızı biber ile hazırlanan ilaç, nevralji, lumbago ve romatizmadafaydalıdır. Ayrıca biber, mideyi kuvvetlendirir. İştahı açar ve hazmıkolaylaştırır. Kanamaları önler. Cinsel arzuları kamçılar.Biberiye (kuşdili) : Ballıbabagillerden; Akdeniz çevresinde çok yetişen; küçük,kalınca, ensiz ve kokulu yaprakları ile çiçeklerinden faydalanılan bir bitkidir.yaprakları iğneye benzer. Boyu 2 metre kadardır. Çiçekleri mavi veya eflatundur.Çiçeklerinden renksiz veya soluk sarı renkte olan biberiye esansı çıkarılır.İçeriğinde kafuru, sineol, kamfen, pinen, borneol ve bornilasetat vardır.Faydası : Hazımsızlığı giderir. Çarpıntıyı keser. Yarımbaş ağrılarını giderir.Baş dönmesini keser. Astım, bronşit ve kansızlıkta faydalıdır. Yağlı saçlarınyağını alır. Burkulmalarda ve deri yaralarında da haricen kullanılır. İdrar veadet söktürür. Safra ifrazatını arttırır.Binbirdelikotu (hypericum calycinum) : Çalılık ve fundalıklar arasında yetişenuzun ömürlü bir otsu bitkidir. 30-80 santimetre boyundadır. Gövdesi dörtköşelidir. Yaprakları sapsızdır. Çiçekleri parlak sarı renktedir. Mayıs ve eylülaylarında çiçek açar.Faydası : İdrar ve balgam söktürür. İştah açar. Sinirleri yatıştırır.Bitotu (mezevek) : Düğünçiçeğigiller familyasından; bir çok çeşidi bulunan vekuzey yarımkürede yetişen bir bitkidir. Tohumlarında Delphinine vardır.Zehirlidir.Faydası : Bit, pire gibi zararlı asalak ufak böcekleri öldürmekte kullanılırBoruçiçeği (çançiçeği) : Çançiçekgillerden; çiçekleri boru biçiminde olan birbitkidir. Çiçekleri turuncu renktedir.Faydası : Nefes darlığı, bronşit ve astımın sebep olduğu rahatsızlıklarıgiderir.Böğürtlen (tilkiüzümü) : Gülgillerden bahçe çitlerinde, yol kenarlarındakendiliğinden yetişen, dikenli bir çalıdır. Yemişi ahududuya benzer, fakat ondanküçüktür. Önceleri kırmızı iken sonraları kararır. Yaprakları; çiçekleri açmadantoplanıp, kurutulur. Birçok türü vardır.Faydası : İdrar söktürür. Ayaklardaki şişlikleri indirir. Yüksek tansiyonudüşürür. Gözlerdeki zafiyeti giderir. Mesane taşlarının düşmesine yardımcı olur.Ağız, dil, diş eti ve bademcik iltihaplarını giderir. Kadınlarda görülen beyazakıntıyı keser. Haricen kullanıldığı takdirde ağrıları dindirir, yanıklarıiyileştirir. Kökü kaynatılıp, suyu içilecek olursa kandaki şeker miktarınıdüşürür.Börülce (karnıkara) : Göbeği koyu renkli bir çeşit ufak fasulyedir. İçeriğindeprotein, azot, nişasta ve C vitamini vardır.Faydası : İdrar tutukluğunu ve anüs kaşıntısını giderir. Yanık tedavisindekullanılır.Buğday (triticium vulgare) : Birçenekligillerdendir. Sapları kamışsıdır veiçleri boştur. Çiçekleri başak şeklindedir. Yemişlerine buğday denir. İçeriğindeB vitamini ve karbonhidratlar vardır. Bunlar, tanelerin kepeğindedir. Bu nedenlebuğday unu ne kadar çok kepekli, yani esmer olursa, o derece faydalı olur.Faydası : Kepekli buğday unundan yapılan ekmek, kurabiye ve benzerleribağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Kabız olmayı önler. Çimlendirilmişbuğday tanesi zihin yorgunluğu ve sinir bozukluklarını giderir. Damar sertliği,mide ve cilt hastalıkları olanlar, taze ekmek ve sıcak börek gibi şeyleryememelidirler.Burçak (lathyrus) : Baklagillerden; taneleri hayvan yemi olarak kullanılan birbitkidir. Taneleri mercimeğe benzer.Faydası : Lapası; ezik, çürük tedavisinde; taneleri ise, isilik ve mayasıldakullanılır.CCentiyane (yılanotu) : Doğu Karadeniz bölgesi ve Uludağ'da yetişen, 1 metrekadar yükseklikte, geniş yapraklı, kalın köklü bir bitkidir. Kökü acıdır. İçisarı, dışı esmerdir. Hekimlikte, kökü kullanılır. Sarı ve mavi türü vardır.Faydası : İştah artırır, hazmı kolaylaştırır. Ateşi düşürür, vücuda kuvvetverir. Mide zafiyeti ve ekşimesini giderir. Kansızlıkta da faydalıdır.Cevizağacı (koz) : Uzun ömürlü; gövdesi kalın, kerestesi ve meyvesi değerli ulubir ağaçtır. Yemişi nişastalı ve yağlıdır. Hekimlikte; yaprakları, meyvesininüzerindeki yeşil kabukları ve yağı kullanılır. Bir çok çeşidi vardır.Faydası : Yaprakları ve kabukları ile hazırlanan ilaçlar kanı temizler,kansızlığı giderir. İshal ve dizanteriyi keser. Verem ve şeker hastalığında hembesleyici, hem de tedavi edicidir. Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser. Elve ayak donuklarında, deri çatlaklarında faydalıdır. Saç ve elleri boyamakta dakullanılır. Çok kuvvetli bir besin olduğundan fazla yememelk gerekir. Cevizyağı,raşitizm ve sıracada faydalıdır. Kabızlığı giderir. Bağırsak solucanlarınıdüşürür. Derinin yanmasını önler.Ciğerotu (pulmonaria officinalis) : Nodangiller familyasından; 10-15 santimetreboyunda çok yıllık, otsu bir bitkidir. Çiçekleri; önceleri kırmızımtıraktır.Sonradan morumsu-maviye dönüşür. Gövdesi dik ve tüylüdür. İçeriğinde tanen,müsilaj, şekerler, reçine ve sabit yağ vardır. Yaprakları kullanılır.Faydası : Göğsü yumuşatır. Öksürüğü keser. Akciğer hastalıklarında faydalıdır.İdrar söktürür.Civanperçemi (yaraotu) : Bileşikgillerden; çeşitli türleri olan bir kırbitkisidir. Kuru topraklarda, yol kenarında yetişir. Yaprakları uzun veparçalıdır. Çiçekleri beyaz ve pembedir. Kandil şeklinde gruplaşmıştır. Kokusuçok güzeldir. Hekimlikte dal, yaprak ve çiçekleri kullanılır. İçinde Achilleindenilen acı bir madde vardır.Faydası : Hazımsızlığı ve kansızlığı giderir. Kanı temizler. Balgam söktürür,öksürüğü keser. Sinirleri ve vücudu kuvvetlendirir. Bağırsak ve mide gazlarınıgiderir. İshali keser. Basur memelerini tedavi eder. Kızamık, boğmaca, raşitizm,albasması, aybaşı gecikmesi ve kemik hastalıklarında faydalıdır. İdrar söktürür.Yaraları iyileştirir.ÇÇadırkuşağı (çadıruşağı) : Maydanozgillerden; özsuyu hekimlikte kullanılan birbitkidir. Böceklerin, gövdesine açtığı, deliklerden özsuyu sızar. Zamk gibiyapışkan olan bu maddeyle yakı yapılır.Faydası : Kan ve lenf damarlarını genişletir. Ağrıları dindirir. Müzmin vemikrobik hastalıkların tedavisinde kullanılır.Çakaleriği (prunus spinosa) : Bir çeşit eriktir. Ağacı bodurdur. Çiçekleribeyazdır ve yapraklarından önce çıkar. Meyvesi yuvarlak ve yeşildir. Tadıburuktur. Çiçekleri; Mart ve Nisan aylarında toplanıp, kurutulur.Faydası : İshali keser, mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Ateşlihastaların kalbini kuvvetlendirir. Terletir ve vücutta biriken zehirlimaddelerin atılmasını sağlar. Boğaz ve bademcik iltihaplarını giderir. Annesütünü artırır.Çamağacı (pinus) : Birçok çeşidi olan bir ağaçtır. Kozalakları ilk yılkapalıdır. İkinci yıl açılıp, kurur ve ağacın dibine düşer. İlaç yapımında;tomurcuğu, palamutu, kozalağı, filizleri ve çırası kullanılır.Faydası : Balgam söktürür. Müzmin öksürüğü keser. Kolay doğum yapmayı sağlar.Çamfıstığı (pinus pinea) : Çam kozalaklarının içinden çıkarılır. Kuvvetli birbesindir. Günde 2 çorba kaşığı kadar yaklaşık 25 gram'dan fazla yenilmemelidir.Faydası : Bronşit, verem, akciğer hastalıklarının çabuk iyileşmesine yardımcıolur. Cinsel istekleri artırır, ruhi çöküntüyü giderir. Kalp hastalıklarında dafaydalıdır.Çarkıfelek (fırıldakçiçeği) : Çarkıfelekgillerden; çiçekleri tekerlek biçiminde,sarmaştığı için duvar kenarlarına ve kameriyelere ekilen bir çeşit süsbitkisidir. Hekimlikte yapraklarının üst kısımları kullanılır.Faydası : Çarpıntıyı keser. Yüksek tansiyonu düşürür. Spazmları çözer. Uykuverir.Çavdarmahmuzu (claviceps purpurea) : Çavdar ve ona benzeyen bitkilerinçiçeklerinde üreyen parazit bir mantarın kışı geçirmek üzere aldığı mukavemetşeklidir. 10-35 milimetre uzunluğunda, 2-5 milimete genişliğindedir. Dışısiyahımsı-mor; içi pempemsi veya morumsu beyaz renktedir. Tadı yoktur. İçindeergotin denilen zehirli bir madde vardır. Ev ilaçlarında kullanılmamalıdır.Faydası : Damarları daraltıcı özelliğinden ötürü hekimlikte kullanılır.Çay (transtraemiaceae) : Çaygillerden bir ağaçcıktır. Yapraklarında tanen,legumin, esans ve teofilin vardır. Tesirli maddesi, teindir. Çay yapraklarıfermantasyondan sonra kavrulursa siyah, önce kavrulursa yeşil çay elde edilir.Faydası : Aşırı miktarda olmamak şartıyla içilecek olursa bedeni ve zihniyorgunluğu giderir. Sinirleri uyarır. Mide tembelliğini giderir. İdrar söktürür.İshal ve dizanteriyi keser. Damar kireçlenmesini önler. Damar sertliği, kalpyetersizliği, kan kanseri, guatr, nefrit, kolera ve bağırsak hastalıkarındakoruyucu ve tedavi edicidir. Haddinden fazla içilecek olursa çarpıntı, göğüsanjini, sinir bozukluğu, baş ağrısı, sıkıntı, mide bulantısı, el titremesi veuykusuzluğa sebep verir. Şişmanlar, kalp, sinir, mide ve karaciğer hastaları,romatizma ve nikristen şikayet edenler, böbreklerinde kum veya taş olanlar,kabızlık ve yüksek tansiyondan yakınanlar, üremi veya albüminüri olanlar, mümkünolduğu kadar az çay içmelidirler.Çemen (çimen) : Baklagiller familyasından sarımsı beyaz çiçekli 20-40 santimetreboyunda, bir yıllık, otsu bir bitkidir. Tohumlarında, müsilaj, uçucu ve sabityağ, trigonellin vardır.Faydası : Balgam söktürür. Göğsü yumuşatır. Vücuda rahatlık verir. Şehvetartırır.Çıfıtotu (kokarsedefotu) : Sedefotugillerden, çayırlarda ve hendek kenarlarındayetişen zehirli bir bitkidir. Yaprakları geniş, çiçekleri küçük ve sarırenklidir. Çiçekleri dallarının dışına çıkmış demetler şeklindedir. Keskin birkokusu vardır. Acıdır. Kullanırken, tavsiye edilen dozu aşmamak gerekir.Faydası : Kalp çarpıntılarını giderir. Mide ağrılarını dindirir. Zeytinyağı ilekavrulduktan sonra çıbanların üstüne konulacak olursa, olgunlaştırır.Çınarağacı (platanus) : Çınargiller familyasından; 30 metreye kadar boy salan,gövdesi kalın, uzun ömürlü, koyu gövdeli bir ağaçtır. Hekimlikte kozalakları veyaprakları kullanılır. Birçok çeşidi vardır.Faydası : Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser. Diş ve vücut ağrılarınıdindirir. Saç kepeklerini giderir.Çiğdem (mahmurçiçeği) : Zambakgiller familyasından türlü renklerde çiçekler açanzehirli bir kır bitkisidir. Çiçekleri Ağustos-Eylül aylarında açar. Rengisincabidir. Hekimlikte soğan kısmı, çiçekleri ve tohumu kullanılır. Etkilimaddesi "colcihine alkoloidi"dir. Birçok çeşidi vardır.Faydası : İdrar söktürür. Kabızlığı giderir. Tavsiye edilen dozdan fazlakullanılmamalıdır.Çilek (kocayemiş) : Gülgillerden sapları sürüngen, çiçekleri beyaz bir bitkidir.Yemişi pembe renkli olup, kokuludur. Birçok çeşidi vardır.Faydası : Vücudu kuvvetlendirir. Hasta olmayı önler. İdrar söktürür ve karındabiriken suyu boşaltır. Böbrek ve mesane hastalıklarının iyileşmesine yardımcıolur. Mide ve bağırsak tembelliğini giderir. Sinirleri kuvvetlendirir. Yüksektansiyonu düşürür. Bağırsak kurtlarını döker. Safra ifrazatını arttırır ve safrataşlarının dökülmesine yardımcı olur. Karaciğer kifayetsizliğini ve şişliğinigiderir. Ateşi düşürür. Dişdibi taşlarını eritir. Cilde tazelik ve güzellikverir. Damar sertliği, mafsal iltihabı, romatizma, ve nikriste de faydalıdır.Şeker hastaları da yiyebilir. Midesi zayıf olanlar suyunu içmelidir. Alerjiyapabilir.Çirişotu (sarızambak) : Zambakgillerden, beyaz çiçekli bir bitkidir. Kökündekiyumrulardan çiriş yapılır. Nisan - Temmuz aylarında çiçek açar.Faydası : Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser. Memeli basuru tedavi eder.Mafsal ağrılarını dindirir. İdrar ve adet kanı söktürür. Saçkıran tedavisinde dekullanılır.Çitlembik (celtis) : Karaağaçgiller familyasından; 70 kadar türü olan bir çeşitsakız ağacının meyvesidir. Çitlembik ağacının meyveleri mercimekten az büyük veburuk fıstık tadındadır. Hekimlikte meyvesi, yaprakları, tohumları ve sakızıkullanılır.Faydası : Ayak terlemelerini keser. Yaraları tedavi eder. Böbrek kumlarınındökülmesine yardımcı olur. Mide ağrılarını dindirir. Öksürüğü keser.Çitsarmaşığı (convolvulus sepium) : Uzun ömürlü, 1-5 metre boyunda sarılıcı birsüs bitkisidir. Haziran - eylül aylarında çiçek açar. Kökü, oldukça uzundur.Yaprakları gövde üzerinde sarılmış vaziyettedir. Hekimlikte kök ve yapraklarıkullanılır. 30 kadar türü vardır.Faydası : Kabızlığı giderir.Çivitağacı (indigo) : Baklagiller familyasından; 1,5 metre kadar boyunda, bodurağaç veya ağaçcıktır. Afrika, Asya, Amerika ve Avusturalya'da yetişir. Çiçekleripembe ve beyazdır.Faydası : Yapraklarından çivit çıkarılır.Çivitotu (lsatis tinctoria) : Turpgiller familyasından 1 metre kadar boyunda,çok yıllık otsu bir bitkidir. Önasya ve Avrupa'da kireçli ve taşlı topraklardayetişir. Çiçekleri sarıdır.Faydası : Çivit mavisi renginde boya elde edilir.Çobançantası (çobankesesi) : Turpgillerden, bir çeşit yaban bitkisidir.Meyveleri, torbaya benzer. Yaprakları rozet şeklinde olup, demet görünümündedir.Çiçekleri beyazdır. Yaz aylarında toplanıp, kurutulur.Faydası : Böbrek kum ve taşlarının düşürülmesine yardımcı olur. Ağrılarıgiderip, vücuda rahatlık verir. Burun kanamalarını durdurur.Çoban düdüğü (meyhaneciotu) : Lohusagillerden, nemli yerlerde yetişen, uzun veyeşil yapraklı bir bitkidir. Sapları sivri, kısa ve parlaktır. Çiçekleri de çanabenzer. Hekimlikte kökü kullanılır.Faydası : Kabızlığı giderir.Çoban püskülü (ilex auifolium) : Çobanpüskülügillerden; hekimlikte yapraklarıkullanılan bir bitkidir. 300 kadar türü vardır.Faydası : Ateşi düşürür, terletir ve vücuda rahatlık verir.Çöp-i çini (smilax) : Çinde ve Hindistan'da yetişen Smilax China adlı bitkininköklerinden ve dışkabuklarından ayrılmış risomudur.Faydası : Ateşi düşürür, terletir ve vücuda rahatlık verir.Çöpleme (boynuzotu) : Düğünçiçeğigillerden bir çeşit bitkidir. Birçok çeşidivardır. Akçöpleme denilen çeşidi; uzun yapraklı, geniş ve güzel çiçekli zehirlibir bitkidir. Boyu 1-1,5 metre kadardır. İçeriğinde A ve B vitaminleri vardır.Hekimlikte, kökü kullanılır.Faydası : Ağrıları dindirir. Yüksek tansiyonu düşürür. Ev ilaçlarındakullanılırken, tavsiye edilen dozu aşmamak gerekir.Çörekotu (siyah susam) : Düğünçiçeğigillerden; susam iriliğinde siyah tohumlarıolan bir çeşit bitkidir. Güzel kokuludur. Hamurişlerine çeşni vermek içinkullanılır. Yurdumuzda 12 türü vardır.Faydası : İştah açar. Vücuda kuvvet ve dinçlik verir. Hazmı kolaylaştırır. Mideve bağırsak gazlarını söker. Koklanacak olursa; baş ağrısını keser. Nezle vesara hastalığında tütsü yapılır. Suyu ile sivilcelere pansuman yapılır.Çöven (sabunotu) : Kökü ve dalları, suyu sabun katılmış gibi köpüren, kirtemizleyici bir bitkidir. Helvacılıkta, ağdayı ağartmak için de kullanılır.Kökü, büyük ve kalındır. Dışı, hafif kırmızımtıraktır. Çiçekleri; pembe, beyazolup, salkım şeklindedir. Köklerin dövülmesinden çöven elde edilir.Faydası : İdrar söktürür. Terletir, ateşi düşürür. Vücuda rahatlık verir.Kusturur ve balgam söktürür. Cilt hastalıklarında da faydalanılır. Temizleyiciolarak da kullanılır.Çuhaçiçeği (baharçiçeği) : Çuhaçiçeğigillerden; sık çiçek açan bir süsbitkisidir. Kökü kırmızı; yaprakları sarıdır. Çiçekleri ise; koyu sarı renkteolup, çuha gibi kıvrıktır.Faydası : İdrar ve balgam söktürür. Vücuda rahatlık verir. Sinirleri yatıştırır.Rahat uyku sağlar. Yarımbaş ağrılarını dindirir.Çürdükotu (çördekotu) : Dallı, budaklı, yaprakları sivri ve ayva biçiminde birçeşit bitkidir. Çiçekleri mavi renkte olup, dikenlidir. Çiçeklerinin tozu; sarıveya sarımsıdır. Tadı acıdır.Faydası : İdrar söktürür. Hazımsızlık ve mide zafiyetini giderir. Kulunçağrılarını keser. Zayıf çocukların gelişmesine yardımcı olur.DDalakotu (kurtluca) : Eğreltiotugillerden; sıcak bölgelere yetişen bir bitkidir.Güzel kokulu, pembe çiçekleri vardır. Yapraklarının üstü parlak, altı donukyeşil kadife rengindedir. Tadı acıdır.Faydası : Ateşi düşürür, vücuda kuvvet verir. Dizanteri ve ishali keser. Nefesalmayı kolaylaştırır. Öksürüğü keser. Karaciğer ve mide hastalıklarınıniyileşmesine yardım eder.Damkoruğu (kulakotu) : Damkoruğugillerden ılık iklimlerde yetişen bir bitkidir.Çiçekleri kırmızıdır. Yaprakları etli ve çiçeklerin dibindedir. Haziran -Ağustos ayları içinde toplanır. Çoğu zaman taze halde kullanılır.Faydası : Basur memelerini giderir. Nasırları söker.Darı (akdarı) : Buğdaygillerden, kuraklığa dayanıklı bir bitkidir. Tohumlarıbesin olarak kullanılır.Faydası : Darı unundan yapılan yiyecekler, zihin yorgunluğunu giderir. Sinirlerikuvvetlendirir. Hamilelere de faydası vardır.Defne (laurus nobilis) : Defnegillerden yaprakları güzel kokulu ve yaz kış yeşilolan ağaçtır. Boyu 2 metre kadardır. Akdeniz kıyılarında yetişir. Meyveleriyuvarlaktır. Rengi siyahımtıraktır. Yapraklarından yeşil renkli bir yağçıkarılır.Faydası : Terletir, ateşi düşürür, vücuda rahatlık verir. İdrar ve adetsöktürür. İştah açar, Hazmı kolaylaştırır. Sinir ağrılarını (nevralji) dindirir.Yağı bazı merhemlerle karıştırılır. Baharat olarak da kullanılır. Hamilelerkullanmamalıdırlar.Demirhindi (tamarin) : Baklagillerdn bir çeşit ağaçtır. Boyu 25 metre kadardır.Meyvesinden şerbet yapılır. Sıcak ülkelerde yetişir. Çiçekleri sarı kırmızısalkımlar halindedir. Meyvesi koyu kırmızımtırak, büyük ve tohumludur.Meyvesinin mayhoş lezzetli, macuna benzeyen öz kısmı kullanılır. İçeriğinde ekşimaddeler, nişasta ve şeker vardır.Faydası : Susuzluğu giderir. Vücuda rahatlık ve serinlik verir. 20 gramı müshiltesiri gösterir. Bağırsakları temizler. Soğuk içilir.Denizkadayıfı (carrageen) : Esmer su yosunlarından bir çeşit deniz bitkisidir.Faydası : Solunum ve hazım sistemi nezlelerini giderir. Vücudu besleyici olarakda kullanılır.Denizsaçı (mousse de corse) : Deniz kayalarında bulunur. Kuru iken saç gibiince, esmer, birbirine girmiş liflerdir. Deniz bitkileri gibi kokar. Tadıtuzludur.Faydası : Bağırsak solucanlarını düşürür.Denizüzümü (ephedra campylopoda) : Yurdumuzun hemen hemen her yerinde yetişenher zaman yeşil, uzun ömürlü, çalı görünümünde bir bitkidir. Gövdesi incedir.Yaprakları, gövde üzerine karşılıklı, çapraz şekilde dizilmiştir. İçeriğinde"efedrin alkoloid" bulunur. 35 kadar türü vardır.Faydası : Astım hastalığının şikayetlerini giderir. Terletir. Ateş düşürür.Romatizma ağrılarını dindirir.Dereotu (tereotu) : Maydanozgillerden iplik biçiminde yaprakları olan güzelkokulu bir bitkidir. Sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur.Faydası : Mide ve bağırsak gazlarını söktürür. Hazmı kolaylaştırır, mideningereği gibi çalışmasını sağlar. Hıçkırık ve hava yutmayı önler. Sinir zafiyetinigiderir. Uyku verir. Aybaşı kanamalarının kolay olmasını sağlar. Anne sütünüartırır. İştah açar. Ağız kokusunu giderir. Çocuklardaki gaz ağrılarını giderir.Yemeklere ve salatalara tat vermek için konur. Hamileler kullanmamalıdır.Devedikeni (chardon) : Bileşikgillerden; tarlalarda yetişen 1 metre kadarboyunda bir bitkidir. İnce ve çengellidir. Yaşken güzel kokuludur. Kuruyunca bukoku kaybolur.Faydası : Ateşi düşürür, terletir ve vücuda rahatlık verir.Devetabanı (phlodentron) : Bileşikgillerden geniş yapraklı, her türlü topraktayetişebilen bir bitkidir. Çiçekleri, yapraklarından önce açar, altın sarısırengindedir. Hekimlikte çiçekleri ve yaprakları kullanılır. Çiçekleri Nisan'da,yaprakları ise, Haziran ve Temmuz aylarında toplanıp, kurutulur.Faydası : İdrar söktürür. Ağrıları dindirir. Sinirleri yatıştırır ve vücudakuvvet verir. Astım, nefes darlığı, bronşit ve soğuk algınlığında şikayetlerigeçirir. Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser. Nezle ve ciğer iltihabında dakullanılır. Yaraların iyileşmesinde ve çıbanların olgunlaşmasına yardımcı olur.Devekulağı (büyük dulavratotu) : Bileşikgillerden bir çeşit bitkidir. Yapraklarıenli ve yeşildir. Altları sincabi renktedir. Kökü kalındır. Çiçeklerinde ince,uzun dikenleri vardır. Kökleri toplanır, ince ince dilimlenip, kurutulur.Acıdır. Yaprakları da gölgelik bir yerde kurutulur.Faydası : İdraryollarında biriken kum ve taşların dökülmesine yardımcı olur.Kanı temizler. Terletir, vücuda biriken zararlı maddelerin atılmasını sağlar.Romatizma ve nikrisin şikayetlerini giderir. Vücuda rahatlık verir.Dişbudak ağacı (fraxinus excelsior) : Zeytingillerden sert keresteli birağaçtır. Boyu 30 metre kadardır. Yaprakları 9-13 parçalı bir dantelagörünümündedir. İlkbahar ve yaz aylarında kabuğu ve yaprakları toplanıpkurutulur.Faydası : Ateşi düşürür, vücuda kuvvet verir. Anne sütünü artırır. Romatizma venikris ağrılarını keser. Kabızlığı giderir. (kabuğu ise kabızlık yapar, ishalikeser) idrar söktürüp, vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasını sağlar.Mobilyacılıkta da kullanılır.Dolama otu (paronychia serpilifolia) : Karanfilgiller familyasından yeşil vebeyaz renkte küçük çiçekleri bulunan bir çeşit bitkidir. Yaprakları beyazımtırakyeşildir. Kökü kullanılır.Faydası : Dolama ve çıbanların tedavisinde kullanılır.Domates (solanum lycopersium) : Patlıcangillerden bir çeşit bitkidir. Ürünü içinyetiştirilir. Vatanı Meksika ve Peru'dur. Yabani türünün meyveleri yuvarlak vekiraz kadar küçüktür. Domatesin içeriğinde lycopin denilen bir madde bulunur. A,B, C vitamileri bakımından zengindir. Gövde ve yapraklarında solanin denilenzehirli bir alkoloid bulunur.Faydası : Bol idrar söktürür. Vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını vekanın durulmasını sağlar, damar sertliğini giderir. Romatizma ve nikristefaydalıdır. Safra ve böbrek taşlarının düşürülmesine yardımcı olur. Üremiyidüşürür. Hazmı kolaylaştırır. Kabızlığı giderir. Mide ve bağırsakların düzenlibir şekilde çalışmasını sağlar. Cilde tazelik ve pembelik verir. İsiliği vemayasılı giderir. Nasırların sökülmesine yardımcı olur. Çıbanlarınolgunlaşmasını sağlar. Arı sokmasında ve yanıkların tedavisinde faydalanılır.Kansere karşı korur. Midesi zayıf olanlar, böbrek ve mesanelerinde iltihapolanlar, suyunu içmelidirler.Dulaptalotu (daphne mezereum) : Dulaptalotugillerin örnek bir bitkisi olan birağaçcıktır. Yüksek yerlerde yetişir. Çiçekleri güzel kokuludur. Meyvelerikırmızımtıraktır. Yaprakçıkları ise, açık yeşildir. Kabukları kullanılır.Faydası : Zona tedavisinde faydalıdır.Dulavrat otu (pıtrak) : Bileşikgillerden; yol kenarlarında ve seyrekkoruluklarda yetişen bir bitkidir. 1-1,5 metre boyundadır. Kökü ve yapraklarıkullanılır.Faydası : Yapraklarından yapılan ilaçlar, romatizma ve nikris ağrılarınıgiderir. Mide iltihaplarını iyileştirir. Kökünden yapılan ilaçlar ise, deriiltihapları ve egzamanın tedavisinde ve karaciğer hastalıklarında kullanılır.Dut (morus) : Dutgillerden yapraklarıyla ipek böceği beslenen bir ağaçtır.Meyveleri, Beyaz ve kara olur. Karadut ekşidir. Dutusaresi çıkartılır.Hekimlikte şurubu, meyveleri, ve yaprakları kullanılır.Faydası : Beyaz dut yaprakları idrar söktürür. Vücutta biriken suyu boşaltır. Açkarnına yenen beyaz dut, Bağırsak solucanlarının düşürülmesini sağlar. Mide vebağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Karadut şurubu pamukçuk hariç diğerağız ve bademcik iltihaplarını giderir.Duvar sarmaşığı (ivy) : Sarmaşıkgiller familyasından; uzun ömürlü, 50 metrekadar boyunda, her zaman yapraklı, tırmanıcı bir bitkidir. Yaprakları tüysüz veserttir. Üst yüzeyleri koyu, alt yüzeyleri ise açık yeşil renktedir. Meyvesi,siyahımsı mor renktedir. İçeriğinde "hederin" vardır. Zehirlidir. Ev ilaçlarındakullanılmamalıdır.Faydası : Kabızlığı giderir. Kusturur ve aybaşı kanı söktürür. Haricenkullanılacak olursa, yaraları tedavi eder.Düğün çiçeği (girit lalesi) : Düğünçiçeğigillerden; 30-60 cm. boyunda, uzunömürlü bir bitkidir. Kökleri ipliksidir. Nisan - Haziran aylarında çiçek açar.Zehirlidir. Yaprakları çok küçüktür ve üç parçalıdır. Hekimlikte nadirenkullanılır.Faydası : Basur memelerinin şikayetlerini giderir.EEbegümeci (hubbaz) : Ebegümecigillerden; çiçekleri ilaç, yaprakalrı da sebzeolarak kullanılan ve genellikle tarla kenarlarında kendi kendine yetişen birottur. 20-70 cm. boyundadır. Yaprkalrı sarmaldır. Mayıs - Ağustos aylarıarasında çiçek açar. Yaprak ve çiçeklerinde fazla miktarda müsilaj vardır.Yaprak ve çiçekleri kurutulmadan kullanılır.Faydası : Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser. Mide ve bağırsakların muntazamçalışmasını sağlar. Kabızlığı giderir. Mide bulantısı ve kusmaları önler. Ateşidüşürüp, vücuda rahatlık verir. Boğaz ve bademcik iltihaplarını giderir. Nezle,bronşit, nefes darlığı tedavisinde kullanılır. Lapası çıbanların olgunlaşmasınısağlar. Burun kanamasını durdurur. Dişeti hastalıklarını tedavi eder. Mideağrısını keser. Burun tıkanıklığını giderir.Ebücehil karpuzu (acıhıyar) : Kabakgillerden elma iriliğinde meyvesi çok acı veishal yapıcı bir bitkidir. İçeriğinde "colocynthine" vardır. Zehirlidir ve 2gramdan fazlası öldürebilir. Haricen kullanılır.Faydası : Romatizma, mafsal ve nikris ağrılarını dindirir. Kaşıntıları geçirir.Eğirotu (azakeyeri) : Yılanyastığıgiller familyasından; akarsu kıyıları vebataklıklarda yetişen 60-70 cm. boyunda bir otsu bitkidir. Meyveleri yeşilimsirenktedir. Çiçekleri, siyahımsı-erguvani renklidir. Tadı mayhoştur.Faydası : İştahı açar, mide ve bağırsak gazlarını giderir. Mide ekşimesinigeçirir. Mide ülserini iyileştirir. İdrar ve adet söktürür. Dişetlerinikuvvetlendirir. Ter söktürür, ateşi düşürür ve ağrıları dindirir. Kusturur,aksırtır. Sinirleri yatıştırır. Sarılık ve nikris tedavisinde kullanılır.Eğreltiotu (nepkrodium filixmas) : Eğreltiotugillerden; kumlu yerlerde yetişenbir cins bitkidir. Çok çeşidi vardır. Boyu 120 cm. kadardır. Kökü kalındır. Dışısiyahi, içi beyazdır. Zehirlidir. Tavsiye edilen miktarı aşmamak gerekir.Hekimlikte erkek eğreltiotu kullanılır. Gebeler ve kansızlar kullanamaz.Faydası : Bağırsak solucanları ve tenyaları düşürür. Memeli basur ve variste defaydalıdır.Ekmek ağacı (artocarpus) : Dutgillerden; tropik asya adalarında yetişen ve hermevsimde mahsul veren bir bitkidir. Meyveleri ananasa benzer. İçeriğinde bolmiktarda nişasta vardır. Meyve ve yaprakları yenir. Ekmek yapmak için dekullanılır.Faydası : Besleyicidir.Ekşi elma (yabani elma) : Gülgillerden; ormanlarda yetişen bir ağacınmeyvesidir. Meyveleri küçük ve çok ekşidir. Çiçekleri, açık pembedir.Faydası : Mide ve bağırsaklardaki gazı boşaltır. Buralardaki iltihaplarıgiderir.Elma (malus) : Gülgillerden çiçekleri pembe, oldukça yüksek bir ağacınmeyvesidir. Meyvesi (elma); çoğu yumruktan küçük ve yuvarlak, kabuğu parlak vesert, kırmızıdan yeşile kadar türlü renktedir. Çekirdekleri ufaktır. Dokusugevşektir. Kokusu hoş, tadı mayhoş veya tatlıdır. Amasya, Gümüşhane, Niğde veFerik gibi birçok çeşidi vardır.Faydası : Sinirleri ve adaleleri kuvvetlendirir. Bedeni ve zihni yorgunluğugiderir. Hamilelerin bulantı ve kusmalarını azaltır. Hastalıkların çabukgeçmesini sağlar. İdrar söktürür, vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasındayardımcı olur. Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesine yardım eder. Kanıtemizler. Kolestrolü düşürür. Damar sertliği ve kalp krizlerini önler. Kandakişeker miktarını düşürür. Kabızlığı giderir. Şekerhastaları için faydalıdır. Dizanteri ve paratifoda iyileşmeye yardımcı olur.Öksürüğü keser. Kompostosu ateşi düşürür. Susuzluğu keser. Uçukları geçirir.Cildin taze ve güzel kalmasını sağlar. Göz ve kulak ağrılarında da kullanılır.Enginar (cynara) : Bileşikgillerden; kökü yıllarca yaşayıp, her ilkbahardayeniden süren dikenli bir bitki ve bunun sebze olarak yenen iri topuzbiçimindeki yeşil çiçeğidir. Killi, kumlu ve rutubetli toprakalarda yetişir. Çokiyi bir besindir. İçeriğinde "cynarine" vardır.Faydası : Kandaki üre ve kolestrolü düşürür. İdrar söktürür. Kandaki şekermiktarını ayarlar. Şeker hastaları için çok faydalıdır. Bedeni ve ruhibitkinliği giderir. Vücuda dinçlik verir. Sinirleri güçlendirir. Damar sertliğive kalp hastalıklarını önler. Böbreklerdeki kumların dökülmesine yardım eder.Karaciğer hastalıklarının çabuk geçmesini sağlar. Sarılıkta faydalıdır.Romatizmanın şikayetlerini geçirir. Mide ve bağırsakları temizler. İshali keser.Emzikli kadınlar, böbreklerinde veya mesanelerinde itihap olanlar yememelidir.Ergeç sakalı (çayırmelikesi) : Gülgillerden dalları sağlam ve sert kırmızımtırakbir bitkidir. Çiçekleri kar taneleri gibidir ve dalların ucunda toplanmışlardır.Yaz aylarında toplanıp kurutulur. Bitkinin her yeri kullanılır.Faydası : İdrar söktürür, vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasını sağlar.Böbrek mesane ve idrar yollarındaki iltihapları giderir. Soğuk algınlığınıgeçirir. Kanı temizler. Sinirleri yatıştırır. Kalbi kuvvetlendirir. Nefesdarlığı ve astımda faydalıdır. Diş ağrılarını keser. Diş eti ve boğaziltihaplarını giderir.Erik (prune) : Gülgillerden beyaz çiçekli bir ağacın yemişidir. Erik, çoğu cevizbüyüklüğünde, kabuğu ince, sarıdan kırmızıya ve mora kadar türlü renkte, tadımayhoş veya tatlı, etli, sulu tek ve sert çekirdekli bir yemiştir. B vitaminibakımından zengindir.Faydası : Sinirleri kuvvetlendirir. Zihin yorgunluğunu giderir. Kabızlığıgiderir. İdrar söktürür ve vücudun rahatlamasını sağlar. Karaciğer şişliğinigiderir. Böbrekleri dinlendirir. Kansızlığı giderir. Kalbi kuvvetlendirir. İştahaçar ve hazmı kolaylaştırır. Romatizma, mafsal kireçlenmesi ve nikristefaydalıdır. Çekirdekleri de, bağırsak solucanlarını düşürmekte kullanılır.Eşek kulağı (mayasılotu) : Sığırdiligillerden; çiçekleri beyaz ve menekşeyeçalar renkte, yaprakları neşter şeklinde bir bitkidir. Mart-Temmuz aylarıarasında toplanıp, kurutulur.Faydası : Müzmin ishali keser. Nefes darlığını giderir. Göğsü yumuşatır.Bronşitte faydalıdır. Öksürüğü keser. Ağız, dil ve boğaz iltihaplarını giderir.FFarekulağı (güveyotu) : Çuhaçiçeğigillerden; tohumları kuşyemi olarak kullanılanbitkilerin cins ismidir. Kokusu güzeldir. Çiçekleri, beyazımtırak erguvanrengindedir. Dallarının ucunda, küçük demetler halinde bulunur. Yapraklarınınaltı tüylüdür. Yaz aylarında toplanıp, kurutulur. İçeriğinde; terpinol, terpininvethymol gibi kokulu maddeler vardır.Faydası : İştahı açar, vücuda dinçlik verir. Nezleyi keser. Göğsü yumuşatır,öksürüğü giderir, balgam söktürür. Diş ağrılarını keser. Sinir bozukluklarınıgiderir. Görme zafiyetinde de faydalıdır. Midevi, yatıştırıcı ve spazmgidericidir. Yaralar için hazırlanan ilaçların bileşiminde vardır.Fasulye (phaseouls vulgaris) : Baklagillerden; barbunya, çalı, ayşekadın, horozgibi birçok çeşitleri olan bir bitki ve bunun sebze olarak kullanılan yeşilürünü ve kuru tohumlarıdır.Faydası : Taze fasulye, bedeni ve zihni yorgunlukları giderir. Vücudunkuvvetlenmesini sağlar. Pankreas bezi'nin gereği gibi çalışmasına yardımcı olur.Şeker hastalığını önler ve kandaki şeker miktarını düşürür. İdrar tutukluğunugiderir. Albümini düşürür. Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesine yardımcıolur. Karaciğer yetersizliğini tedavi eder. Kalbi ve böbrekleri kuvvetlendirir.Kalp çarpıntılarını giderir. Zehirlenmelerden sonra yenilecek olursa; çabukiyileşmeyi sağlar. Fasulye pişirilirken, pişirme suyunu en azından 2-3 keredeğiştirmek gerekir.Fesleğen (reyhanotu) : Ballıbabagillerden; yaprakları güzel kokan bir çeşit süsbitkisidir. Akfesleğen, hindfesleğeni, yabanifesleğen, yerfesleğeni gibiçeşitleri vardır.Faydası : Öksürüğü keser. Hazımsızlığı giderir. Baş dönmesini durdurur. Zafiyetigiderir. Arı sokmasında faydalıdır. Ağız yaralarını tedavi eder. Fesleğenkokusu; sivrisinek ve tahtakurusu gibi haşaratı kaçırır.Fındık (corylus avellana) : Palamutgillerden; kuzey yarımküresinin ılıkyerlerinde ve yurdumuzun en çok Karadeniz Bölgesinde yetişen ufak bir ağaçtır.Meyvesi (Fındık), sert bir kabuk içindedir. İçeriğinde nişasta ve yağ vardır.Faydası : Bedeni ve zihni yorgunluğu giderir. Vücuda kuvvet verir. Nekahatdevresinin çabuk geçmesini sağlar. Hamilelere de faydalıdır. Dövülmüş yenirseöksürüğü keser. Varise faydalıdır. Fındıkyağı, böbrek ağrılarını giderir. Kum vetaşların düşürülmesinde yardımcı olur. Bağırsak solucanlarını düşürür. Sarada dafaydalıdır. Mideleri hasta olanlar, damar sertliği ve yüksek tansiyondan şikayetedenler, çok az yemelidirler.Filiskin (yarpuz) : Akdeniz bölgesinde yetişen, tüylü 10-50 santimetre boyunda,kuvvetli kokusu olan bir bitkidir. Yaprakları kısa saplı olup, oval şeklindedir.Çiçekleri morumsu pembelidir. İçeriğinde uçucu yağ vardır.Faydası : Mide ağrısını keser. Kusma ve bulantıyı önler. İktidarsızlığı giderir.Vücudun dinç kalmasına yardımcı olur.Frenkmaydanozu (chervil) : Maydanozgillerden ıtırlı bir bitkidir. Birçok çeşidivardır.Faydası : İdrar ve aybaşı kanı söktürür. Basur memelerinin verdiği şikayetlerigiderir. Suyuyla kirpiklere kompress yapılırsa, uzamalarını sağlar.Frenküzümü (ribes rubrum) : Taşkırangillerden; bir çalıdır. Yemişi uzun salkımşeklinde olup, taneler, ufak ve kırmızıdır. Tadı mayhoştur. 150 kadar türüvardır. Daha çok şurubu yapılarak kullanılır. İçeriğinde organik asitler vardır.Faydası : İştah açar, hazmı kolaylaştırır. İdrar söktürür, vücuda rahatlıkverir. Böbreklerdeki taşların düşürülmesine yardımcı olur. Karında toplanan suyusöker. Karaciğer şişliğini giderir. Sarılığı giderir. Romatizma ve mafsalkireçlenmelerinde de faydalıdır. Sindirim yollarındaki iltihapları temizler.Şurubu, çok besleyicidir.Funda (süpürgeotu) : Fundagillerden; çiçekleri kırmızımtırak mor ve çan şeklindeolan bir bitkidir. İşlenmemiş topraklarda yetişir. Çalı görünümündedir. Süpürgeçalısı da denilen bu bitkinin kökünden ağızlık; dallarından da kaba süpürgeyapılır. Çiçekleri, Ağustos ayından itibaren toplanıp, kurutulur.Faydası : İshali keser, idrar söktürür. Böbrek kum ve taşlarının düşürülmesineyardımcı olur. Nikriste de faydalıdır. Anne sütünü artırır. Lapası, ağrılarıkeser. Zeytinyağı ile hazırlanan merhemi, çıban ve egzamada faydalıdır.GGelincik (poppy) : Yazın kırlarda yetişen ve gelincikgillere örnek olarak alınanbir çeşit çiçekli bitkidir. Çoğu kırmızı renklidir. Yaz aylarında toplanıp,gölgede temiz bir kağıt üzerine serilerek kurutulur. İçeriğinde rheadine vardır.Kokusu hoş değildir. Tadı da acıdır.Faydası : Nefes darlığı, astım, bronşit ve göğüs nezlesinde rahatlık sağlar.Boğmacayı keser. Kan tükürme ve kan kusmayı keser. Uykusuzluğu giderir.Yanıkları iyileştirir. Yılancık da faydalıdır.Gezağacı (fraxinus ornus) : Ege ve Akdeniz'in sahil kısımlarında yetişen birçeşit dişbudak ağacıdır. Sarı boya elde etmekte ve kudret helvası yapmaktakullanılır.Faydası : İdrar söktürür ve kabızlığı giderir.Gözlükotu (gözotu) : Kırlarda kendiliğinden yetişen bir çeşit bitkidir.Yaprakları dantela şeklindedir. Çiçekleri; ufak, beyazımtırak, mavi ve kırmızıbenekli olup, yapraklarının ortasındadır. Çiçekleri, yaz aylarında toplanıp,kurutulur.Faydası : Göz nezlesi ve göz iltihaplarını iyileştirir. Mide ve bağırsakgazlarını giderir.Greyfurt (altıntop) : Turunçgiller familyasından; bahçelerde yetiştirilen birağaç ve meyvesidir. Meyvesi, portakaldan daha iri, kanarya sarısı renginde, tadıhafif acımsı ve ekşidir. İçeriğinde C vitamini vadır.Faydası : İştah açar. Karaciğerin normal çalışmasını sağlar. Safra ifrazatınıarttırır. Hazmı kolaylaştırır. İdrar tutukluğunu giderir, bol miktarda idrarsöktürür. Vücutta biriken suyu ve zehirli atıkları atar. Kanı temizler. Bedenive zihni yorgunluğu giderir. Felç ve kanamaları önler. Akciğer ve göğüshastalıklarında faydalıdır.Gül (rosa) : Gülgillerin örneği olan bitki ve bunun çiçeğidir. Bir çok çeşidivardır. Bunlar; kokusu, rengi, şekli, iriliği ve ufaklığı bakımından birbirindenayrılır. En çok görülen çeşitleri; sarı gül, van gülü, yediveren gülü, Yabanigül ve Şam gülüdür. Pembe gülün taze çiçeklerinden gülsuyu ve gül esansı eldeedilir. İçeriğinde geraniol, rodinol, eugenol, citronel ve feniletilalkolvardır. Hekimlikte çiçeklerinin renkli yaprakları kullanılır. Bunlar, goncahalindeyken toplanıp, sıcak bir yerde kurutulur ve ışık almayan kutulardasaklanır.Faydası : Antiseptik olarak kullanılır. İshali keser. Boğaz ve bademcikiltihaplarını giderir. Göz kanlanmaları ve göz nezlelerinde faydalıdır. Ayrıcakrem ve parfümeri sanayiinde kullanılır.Gülhatmi (althaea rosa) : Ebegümecigillerden; yaprakları geniş ve yuvarlak,çiçekleri büyük ve türlü renklerde olan bir süs bitkisidir.Faydası : Balgam söktürür. Vücuda rahatlık verir nezle ve öksürükten kaynaklananşikayetleri giderir. Boğaz, bademcik ve diş eti iltihaplarını tedavi eder.Bağırsak iltihaplarını giderir.Günlük (buhur) : Tropik bölgelerde yetişen sığala ağacından elde edilenreçinedir.Faydası : Nefes darlığını giderir, vücuda rahatlık verir Tütsü olarakkullanılır.Güvercinkökü (jatrorrhiza palmata) : Jatrorrhiza palmata adlı bitkinin köküdür.İçeriğinde kolombin ve barberin denilen maddeler vardır. Tadı acıdır.Faydası : İshali keser. İştahı açar. Mideyi kuvetlendirir. Fazla kullanıldığıtakdirde, mide ve bağırsaklara zarar verir.Güveyfeneri (gelinfeneri) : Patlıcangillerden; kireçli topraklarda yetişen birçeşit bitkidir. Çiçekleri pembe-beyazdır. Yemişleri kiraza benzer. Terkibinde Cvitamini vardır. Lezzeti acımtıraktır. Meyveleri Eylül - Ekim aylarındatoplanıp, kurutulur.Faydası : İdrar ve ter söktürür. Karında toplanan suyu boşaltır. Böbrektaşlarının düşürülmesine yardımcı olur. Sarılıkta da faydalıdır.Güzelavratotu (belladon) : Patlıcangillerden; kireçli topraklarda yetişen 180santimetre kadar boyunda, birkaç sene yaşayan nahoş kokulu bir bitkidir.Meyveleri kiraz gibi yuvarlak ve siyah renktedir. İçeriğinde Atropin vardır.Zehirlidir. Ev ilaçlarında kullanılmaması gerekir.Faydası : Hekimlikte ağrıları dindirmek için kullanılır. Mide ve bağırsakhastalıkları, astım, beyin hastalıkları, kalp hastalıkları ve sinirhastalıklarında kullanılır.HHanımeli (lonicera caprifolium) : Hanımeligillerin örneği olan, ilkbaharda güzelkokulu çiçekler açan bir süs bitkisidir. Çiçekleri, kabuğu ve yapraklarıkullanılır. 100 kadar türü vardır.Faydası : İdrar söktürür. Karaciğer hastalıklarında faydalıdır. Müzmin bronşitterahatlık sağlar. Nefes darlığını giderir. Öksürüğü keser. Nikriste dekullanılır.Hardal (sinapis) : Turpgillerden bir çeşit bitkidir. Vatanı Akdeniz bölgesidir.Sarı veya beyaz çiçeklidir. Tohumlarında eterik yağ vardır. İki çeşidi vardır.Siyah hardal: Çiçekleri sarı, meyvesi dört köşeli, kısa ve sivridir. Hekimlikte;göğüs hastalıklarında kullanıllır. Beyaz hardal : Soluk kırmızı veya beyazçiçeklidir. Taneleri, siyah hardalınkinden daha büyüktür. Hekimlikte; dahaziyade siyah hardal tohumu kullanılır. Tesirli maddesi "potasium mironat" ve"sinigrin"dir. Hardal ruhu : Ilık suya, dövülmüş hardal tohumu konularak eldeedilir. Çok tahriş edici bir maddedir. Deriyi kızartır ve yakar.Hardal kağıdı : Hardal tozunun, kauçuk mahlülü aracılığıyla kağıdayapıştırılması suretiyle elde edilir. Bu kağıt ılık su ile ıslatılıp, hardallıtarafı cilde tatbik edilir.Hardal banyosu : Temiz bir tülbentin içine 150 - 500 gram hardal tozu konur.Çıkın yapıldıktan sonra banyo suyuna konur. Hardal kağıdı, keten tohumu lapasıveya hardal banyosu 10-15 dakikadan fazla tatbik edilmemelidir.Faydası : Beyne veya akciğerlere kan hücum etmesi hallerinde faydalıdır. Bronşitve zatürreeden doğan şikayetleri giderir. İç organlarda biriken kanı dışarıçeker. Sofrada kullanılan hardal ise hazmı kolaylaştırıp, kabız olmayı önler.Hasırotu (saz) : Hasırgiller familyasından; düz ince uzun, dayanıklı olanyaprakları; minder ve yastık gibi şeyleri doldurmaya, hasır örmeye yarayan birsazdır. Bataklıklarda yetişir.Faydası : Bağırsak solucanlarının düşürülmesinde yardımcı olur.Haşhaş (papaver) : Gelincikler familyasından bir çeşit bitkidir. Baş kısmındanafyon, tohumlarında da haşhaş yağı çıkarılır. Afyon, haşhaş meyvelerinin özelbıçakla çizilmesi sonucu akan, süte benzer sıvının güneşte katılaşmış veesmerleşmiş şeklidir. İçeriğinde morfin, kodein, tebain, papaverin, narkotingibi maddeler vardır. Uyuşturucudur, zehirlidir. Ev ilaçlarında kullanılmamasıgerekir.Faydası : Hekimlikte; ağrı ve sancıları giderici ve ishal kesici olarakkullanılır.Hatmi (althaea officinalis) : Ebegümecigillerden; büyük, yuvarlak, yumuşakyapraklı ve uzun köklü bir bitkidir. Çiçekleri beyazımsı mor veya pembedir.Hekimlikte kökü ve yaprakları kullanıllır. İçeriğinde fazla miktarda müsilajvardır. Çiçekleri Temmuz ve Ağustos aylarında, kökleri ise Sonbahar aylarındatoplanıp, kurutulur.Faydası : Nezle ve bronşitin sebep olduğu şikayetleri giderir. Ağız, boğaz vediş eti iltihaplarını iyileştirir. Bağırsak iltihaplarını giderir. Sancılarıdindirir. Dövülmüş hatmi taneleri, vücuda sürülecek olursa, sivrisinek ve böceksokmalarını önler.Havacıva (alkanna tinctoria) : Hodangiller familyasından; Akdeniz bölgesindeyetişen bir bitkidir. Çiçekleri mavidir. Köklerinin iç tarafı sarı, öz kısmı isekırmızımtırak renktedir. Kökünden boya elde edilir.Faydası : Ağrıları giderir. Bağırsak hastalıklarında faydalıdır.Havlıcan (alpinia) : Zencefilgillerden, ıtırlı bir bitkidir. Doğu Asya'dayetişir. Kök sapları baharat olarak kullanılır. İçeriğinde "Alpinol" ve"Alpinin" gibi maddeler vardır.Faydası : İştah açar. Tükürük ifrazatını artırır. Göğsü yumuşatır. Vücudungüçlenmesini sağlar. Mide, bağırsak gazlarını önler. Mideyi kuvvetlendirir. Havayutmayı önler. Grip ve soğuk algınlıklarında vücudun ısınmasını sağlar. Başağrısı ve baş dönmelerini dindirir. İdrar söktürür. Romatizma ve nikrisinşikayetlerini hafifletir.Havuç (daucus carota) : Maydanozgillerden; uzunca koni şeklinde ve etli olankökünden dolayı sebze olarak yetiştirilen bir çeşit bitkidir. İçeriğinde şeker,A vitamini ve karotin vardır.Faydası : Müzmin kabızlığı giderir. Çocuk ishallerini keser. Bağırsakiltihaplarını giderir. Mide ve bağırsak kanamalarını keser. Kansızlığı giderir.Cilde canlılık verir. Anne sütünü artırır. Cilt ve göz hastalıklarını önler.Böbrek ağrılarını dindirir. Vücuda kuvvet verir. Astım, bronşit, seskısıklığında göğsü yumuşatır, rahatlık verir. Veremde de faydalıdır. Mide veonikiparmak ülserinde şikayetleri giderir. Kalp hastalıkları ve damarsertliğinde faydalıdır. İdrar ve bağırsak gazlarını söktürür. Aybaşı halininmuntazam ve ağrısız olmasını sağlar. Diş etlerini kuvvetlendirir. Yüz ve boyunkırıklıklarını giderir. Görme gücünü artırır.Hayıt (ayıt) : Mineçiçeğigiller familyasından; batı ve güney Anadolu'da yetişenbir ağaçtır. Haziran - Temmuz aylarında mor renkli çiçekler açar. Dalları veyapraklarında, uçucu ve sabit yağ, tanen, sineol, şekerleri kristalize maddelerve bir glikozit vardır.Faydası : İdrar söktürür. Sancıları keser. Aybaşı kanamalarını düzenler. Annesütünü artırır. Hazımsızlığı giderir. Karın ağrısını ve ishali keser. Ayakşişlerini indirir. Akrep ve arı sokmalarında faydalıdır.Helvacıkabağı (kestanekabağı) : Kabakgillerden tatlısı yapılan bir çeşitkabaktır. Yaprakları uzun ve büyüktür. Çekirdekleri yoktur. Ev ilaçlarındaçekirdekleri kullanılır.Faydası : Bağırsak kurtlarının düşürülmesinde yardımcı olur.Hercaimenekşe (viola tricolor) : Sarı, mor, mavi çiçekleri olan bir çeşitmenekşedir. Boyu 20 cm kadardır.Faydası : İdrar söktürür. İdraryollarındaki iltihapları giderir. Cilthastalıkları ve özellikle egzamada faydalıdır. Öksürüğü keser. Damar sertliği vesarılıkta da kullanılır.Hıyar (salatalık) : Kabakgillerden bir çeşit bitkidir. Yemiş gibi yenen veyasalatası yapılan, gevrek, serinletici ve suluca yemişine de hıyar denir.Terkibinde A ve C vitamini vardır. Birçok çeşidi vardır.Faydası : İdrar söktürür. Vücut yorgunluğunu giderir. Romatizma ve mafsalağrılarında faydalıdır. Susuzluğu keser. Kandaki şeker miktarını düşürür.İnsülin ihtiyacını karşılar. Ter bezlerinin düzenli çalışmasını sağlar. El, yüz,boyun kırışıklıklarını ve lekeleri giderir. Cilde güzellik verir.Hindiba (güneğik) : Hindiba familyasının örnek bitkisidir. Çiçekleri sarıdır.Yaprakları az ve küçüktür. Sapı yoktur. Kökü uzundur. Kökünün dışı beyaz, içiesmer renktedir. Sütlü, acı bir suare ifraz eder. Yaprakları haşlanıp, salatagibi yenir. Kökü de, dövülerek kahve yapılır veya kahveye karıştırılır. Lezzetimayhoşumsudur. Ak ve kara olmak üzere iki çeşidi vardır. Hekimlikte yapraklarıve kökü kullanılır.Faydası : İdrar söktürür. Egzama, güneş yanıkları, akrep ve arı sokmasındafaydalıdır. Balgam söktürür. Nikris ağrılarını dindirir. Böbreklerdeki kumlarındökülmesine yardımcı olur. Vücuda kuvvet verir.Hindistancevizi (cocos nucifera) : Tropikal bölgelerde yetişen, hurma cinsindenbir çeşit ağacın yemişidir. Portakaldan büyüktür. Kabuğu çok serttir. İçindesütümsü bir sıvı vardır. Yemişin içinde kabuğuna bitişik yağlı ve nişastalı etivardır. Büyük ve Küçük olmak üzere iki çeşidi vardır. Hekimlikte küçüklerikullanılır.Faydası : İdrar söktürür. Böbreklerdeki kum ve taşların düşürülmesine yardımcıolur. Mide ağrılarını giderir.Hindyağıağacı (genegerçekotu) : Sütleğengillerden bir ağaçtır. Tohumlarındanhindyağı çıkarılır. Hindyağı berrak, renksiz veya soluk sarı renkli, koyukıvamlıdır. Kokusu yok denecek kadar azdır. Lezzeti hafif ve biraz tahrişedicidir. Etkili maddesi Ricinoleik asittir.Faydası : Müshildir. Kabızlığı giderir. Saçkıranda faydalıdır. Lavmanlarda dakullanılır. Saçların dökülmesini önler.Hodan (borage) : Hodangiller familyasından mavi beyaz çiçekli bir bitkidir.Hekimlikte çiçekleri ve kökü kullanılır. İçeriğinde müsilaj ve madeni tuzlarvardır.Faydası : Öksürüğü keser, balgam söktürür. İdrar zorluğunu giderir.Horasani (semen-contra) : Bileşikgiller familyasından "Compositae"nin açılmamışçiçekleridir. Halep, Türkistan, Buhara ve Volga nehri etrafında yetişir.Hekimlikte sarımtırak esmer renkli ve küçük tohuma benzer çiçek başları ilediğer kısımları kullanılır. Kokusu anasona benzer. Tadı acı, yakıcı ve fenadır.Etkili maddesi Santonin'dir.Faydası : Bağırsak solucanlarını düşürür.Hurma (şecere-i temir) : Hurmagiller familyasından sıcak ülkelerde yetişen birağacın meyvesidir. Ağacın boyu 30 metre kadardır. Gövdesi sütun biçimindedir.Yaprakları büyük ve dilimlidir.Faydası : Bedeni ve zihni gelişmeyi sağlar. Besleyicidir. Kansere karşıkoruyucudur. Zihni yorgunluğu giderir. Anne sütünün, bol ve besleyici olmasınısağlar. Boğaz ağrılarını keser. Bronşit, öksürük ve soğuk algınlığınınşikayetlerini giderir. Kemik hastalıklarında faydalıdır.IIhlamur (tilia) : Ihlamurgiller familyasından; kerestesi güzel, bir gölge ağacıve bunun kurutularak çay gibi haşlanıp içilen güzel kokulu çiçeğidir. Temmuz veağustos aylarında toplanıp, kurutulur. Birçok çeşidi vardır.Faydası : Sinirleri kuvvetlendirir, sinir bozukluğunu giderir. Uyku verir. Kandolaşımının normal olmasını sağlar. Kansızlığı giderir. Kalp kifayetsizliğindefaydalıdır. Damar kireçlenmesini önler. Böbrekleri ve mesaneyi temizler. İdrarsöktürür. Kum döker, taş oluşmasını önler. Ter söktürür. Grip ve soğukalgınlığının şikayetlerini giderir. Göğsü ve bronşları yumuşatır. Mideifrazatını artırır. Balla karıştırılıp içilirse, mide ülserine faydalıdır.Kabızlığı ve bağırsak spazmını giderir. Boyun ve yüze güzellik verir. Burkulmave ezilmelerde ağrıyı keser. Saç dökülmesini önler.Isırgan (urtica urenus) : Isırgangillerden ilkbaharda yetişen, her tarafı serttüylerle kaplı bir büyük ottur. Tüylerinin içeriğinde formik asit vardır.Sürüldüğü yeri kaşındırır ve yakar. Tohumları da kullanılır.Faydası : Dıştan tatbik edildiği zaman, iç organlarda biriken kanı çeker.Romatizma ve mafsal ağrılarını dindirir. Burun kanamasını keser. Egzamanınşikayetlerini giderir. Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar. Böbrekkumlarını döker. Balgam söktürür. Haricen tatbik edildiği zaman, dalakhastalıklarına ve çıbanlara da faydalıdır.Ispanak (spinacia oleracea) : Ispanakgiller familyasından; kış sebzesi olarakyetiştirilen bir bitkidir. İçeriğinde demir, vitaminler ve enzimler bulunur.Faydası : Vücudun dayanıklılığını artırır. Kansızlığı ve gelişme bozukluğunugiderir. Soğuk algınlığına karşı korur. Kalp ve gelişme bozukluğunu giderir.Kalp adalelerini kuvvetlendirir. Ruhi çöküntünün sıkıntılarını giderir. Kanmiktarını artırır. Ağız, boğaz ve göğüs hastalıklarında faydalıdır. Kanser veveremden korur. Hamilelerde faydalıdır. Doğacak bebeğin güçlü olmasını sağlar.Yara, yanık ve dolamada da faydalıdır. Dişlerin çürümesini önler. Şişmanlık veşeker hastalığına da faydalıdır.Itır (çobaniğnesi) : Sardunyagillerden, yaprakları güzel kokulu, çiçekleri türlürenklerde bir süs bitkisidir. Kumlu topraklarda yetişir. Yeşil kısımları tüylüve oyalıdır. Çoğunun çiçekleri beyaz veya pembedir. Losyon yapımında kullanılır.Faydası : Cildi güzelleştirir. İshali keser. Boğaz ağrılarını giderir. Mide vebağırsak gazlarını söktürür. Nikriste de faydalıdır.İİnciçiçeği (mayısçanı) : Zambakgillerden, ok biçimindeki yaprakları arasındaince bir sap üzerinde küçük çan biçiminde beyaz çiçekler açan bir süsbitkisidir. Boyu 20 cm kadardır. Çiçekleri beyazdır ve üzüm salkımı şeklindedir.Yemişleri küçük ve kırmızıdır. Kokusu çok güzeldir.Faydası : Kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Çarpıntıyı keser. Kalphastalığından kaynaklanan suyu söktürür. Ev ilaçlarında kullanılmaz.İncir (yemiş) : Dutgillerden asıl vatanı Akdeniz kıyıları olan yaprakları genişve dilimli bir ağacın meyvesidir. Armut biçiminde ve büyüklüğünde yumuşak,çekirdekleri darı şeklinde tatlı bir yemiştir.Faydası : Bağırsakları yumuşatır. Kabızlığı giderir. Mide tembelliğini tedavieder. Vücudu ve sinirleri kuvvetlendirir. Enerji verir. Nekahat devresinikısaltır. Bronşit, öksürük ve boğaz ağrılarında faydalıdır. Bronşları yumuşatır.Çıbanların olgunlaşmasını sağlar. Lapası, yanık ağrılarını keser. Dallarındanakan süt, nasır ve siğilleri giderir. Basurda faydalıdır. Nezle ve sıtmada dakullanılır.İtüzümü (köpeküzümü) : Patlıcangillerden; ormanlarda yetişen bir bitkidir.Çiçekleri beyaz, meyveleri parlak siyahtır. Meyvesi, yaprakları ve çiçeklerikullanılır. Ev ilaçlarında çok dikkatli kullanılması gerekir.Faydası : Romatizma ve mafsal ağrılarını keser. Aybaşı düzensizliğini ve rahimhastalıklarını giderir.İzlandalikeni (izlandayosunu) : Dağlarda ve ormanlardaki kayalar üzerindebulunur. Zeytinyeşili renginde, dantel gibi tırtıllı parçalar halindedir. Yazaylarında toplanıp kurutulur. Müsilajlı ilaç yapmakta kullanılır. İçeriğinde"Lichenin", "Dekstrolikenin" ve "Cetrarin" vardır.Faydası : Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser. Bağırsak bozukluğunu giderir, ishalikeser. Nefesdarlığını giderir. Bronşitin sebep olduğu şikayetleri giderir.Veremde faydalıdır. Şeker hastalarına ekmek yapmakta da kullanılır.İğde (elaeagnus) : İğdeciler familyasının örneğidir. Yemişi, kızılcıkbiçimindedir. Derisi sert ve sarı, eti beyaz un halinde mayhoş ve burukçadır.Yaprakları tüylüdür. 10 kadar türü vardır.Faydası : Bağırsak bozukluklarını ve ağız pasını giderir